Ένα πιστοποιητικό ιδιοκτησίας RWA αποτελεί μια ψηφιακή αναπαράσταση της κυριότητας ενός πραγματικού περιουσιακού στοιχείου, το οποίο μπορεί να αποθηκευτεί πάνω σε μια αλυσίδα (blockchain). Τα RWA χρησιμοποιούνται ήδη από σήμερα για την ψηφιοποίηση της κυριότητας τίτλων χρηματοοικονομικών μέσων, έργων τέχνης, ακόμη και δικαιωμάτων χρήσης ακίνητης περιουσίας. Ψηφιοποιώντας τους τίτλους κυριότητας διαφόρων αγαθών εξοικονομείται χρόνος και χρήμα κατά τη μεταφορά τους, ενώ παράλληλα καταργούνται οι μεσάζοντες και τα γεωγραφικά σύνορα. Η Boston Consulting Group εκτιμά ότι η αγορά των RWA θα είναι μια βιομηχανία 16 τρισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το τέλος της δεκαετίας…

 

Εξερευνώντας τα RWA (Real World Assets)

Πώς η χρήση ψηφιακών πιστοποιητικών ιδιοκτησίας μειώνει τα κόστη;

Κάθε πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο στον κόσμο συνδέεται με κάποιο είδος πιστοποιητικού ιδιοκτησίας. Η ιδέα πίσω από τα RWA είναι η αντικατάσταση των κοινών σημερινών πιστοποιητικών κυριότητας με ψηφιακά διαπραγματεύσιμα πιστοποιητικά (tokens). Όλοι οι σημερινοί μεσάζοντες δύναται να αντικατασταθούν από τα λεγόμενα έξυπνα συμβόλαια (smart contracts). Τα έξυπνα συμβόλαια δημιουργούνται εύκολα πάνω σε μία αλυσίδα blockchain και προστατεύονται μέσω της κρυπτογράφησης. Σε συνεργασία με μία πλατφόρμα συναλλαγών, τα πιστοποιητικά RWA μπορούν να διαπραγματευτούν ως μία κοινή μετοχή στο χρηματιστήριο. Ψηφιοποιώντας τους τίτλους ιδιοκτησίας διαφόρων αγαθών οι αγοραστές και οι πωλητές εξοικονομούν πολύτιμο χρόνο και χρήμα, καταργώντας παράλληλα τους μεσάζοντες και τα γεωγραφικά σύνορα.

 

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των πιστοποιητικών ιδιοκτησίας RWA

Σε αυτό το πρώιμο στάδιο, τα έργα RWA επικεντρώνονται κυρίως σε χρηματοοικονομικές εφαρμογές DeFi και ακίνητης περιουσίας. Ωστόσο, υπάρχει η προοπτική αξιοποίησης ενός ευρύτερου μέρους της πραγματικής οικονομίας μέσω των ψηφιακών πιστοποιητικών. Αργά ή γρήγορα τα ψηφιακά πιστοποιητικά θα ενσωματωθούν κατά την προμήθεια λογισμικού, αλλά και κατά την προμήθεια εμπορευμάτων, ίσως ακόμα και κάποιων μηχανημάτων. Σημειώστε ότι το 2030 θα υπάρχουν 29 δισεκατομμύρια συνδεδεμένες συσκευές (IoT) στο διαδίκτυο.

Η ψηφιοποίηση πραγματικών περιουσιακών στοιχείων μέσω του blockchain προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα, όπως:

Πλεονεκτήματα των πιστοποιητικών RWA

• Εφαρμογή σε μια μεγάλη γκάμα πραγματικών αγαθών (εμπορεύματα, μετοχές, έργα τέχνης, real estate, γενικοί τίτλοι ιδιοκτησίας, κ.λπ.)

• Επιτρέπεται η κλασματική ιδιοκτησία (δίδοντας έτσι τη δυνατότητα σε μικρούς ιδιώτες να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία υψηλής τιμής)

• Επιτρέπονται συναλλαγές 24/7 (ενισχύοντας έτσι τη ρευστότητα και τη διαφάνεια όλων των υφισταμένων αγορών)

• Μειώνονται τα κόστη διαχείρισης, μεταβίβασης και διαμεσολάβησης (τα έξυπνα συμβόλαια αντικαθιστούν σχεδόν όλους τους ενδιάμεσους)

• Επεκτείνονται οι υφιστάμενες αγορές σε παγκόσμια κλίμακα (σήμερα οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν έχουν επαρκή πρόσβαση στις δυτικές αγορές)

• Επιτρέπεται προαιρετικά το απόρρητο του κατόχου (εάν χρησιμοποιηθούν πρωτόκολλα μηδενικής γνώσης ή αλλιώς ZK-proofs)

Μειονεκτήματα των RWA

Υπάρχουν όμως και μερικά σημαντικά μειονεκτήματα:

• Έκθεση σε κινδύνους απάτης, αλλά και γενικότερα σε κινδύνους αθέμιτων επιχειρηματικών πρακτικών από τον εκδότη του ψηφιακού πιστοποιητικού

• Έκθεση σε κινδύνους hacking, εάν τα έξυπνα συμβόλαια προγραμματιστούν απρόσεκτα (έχει συμβεί στο παρελθόν)

• Δυσκολία συμμόρφωσης με τις διαφορετικές νομοθεσίες που υφίστανται σε διαφορετικές χώρες

Πίνακας: Στοιχεία της αγοράς RWA κατά τον μήνα Σεπτέμβριο του 2023

 

Μεγάλα έργα RWA

Όσο αφορά τον χρηματοοικονομικό τομέα, επί του παρόντος, εντοπίζονται 33 έργα RWA στην ιστοσελίδα DefiLama, συνολικής αξίας 5,8 δις δολαρίων. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών των έργων περιλαμβάνει εφαρμογές DeFi (Decentralized Finance). Φυσικά, υπάρχουν πολλά περισσότερα έργα RWA σε πρώιμο στάδιο.

(α) Χρηματοοικονομικά μέσα

Η ψηφιοποίηση δανείων αλλά και χρηματοοικονομικών τίτλων μέσω της αλυσίδας blockchain υφίσταται ήδη από σήμερα. Διαδικασίες όπως η έκδοση τίτλων, η τήρηση αρχείων και ο οικονομικός έλεγχος δύναται να αυτοματοποιηθούν, ενώ εξοικονομείται και το κόστος των μεσαζόντων. Το έργο MakerDao ηγείται του εν λόγω χώρου, ωστόσο, υπάρχουν και αρκετά μικρότερα υποσχόμενα έργα.

Μερικά έργα που διαπραγματεύονται χρηματιστηριακά:

• MakerDao.com (με 2,79 δις δολάρια κλειδωμένα κεφάλαια τον Νοέμβριο του 2023)

• Maple.finance (θεσμική αγορά κεφαλαίου που εστιάζει στον δανεισμό)

Λοιπά έργα:

• MatrixDock.com (ψηφιοποιώντας ομόλογα του αμερικάνικου δημοσίου)

• HashNote.com (ψηφιοποιώντας τις αποδόσεις του δολαρίου ΗΠΑ)

• Backed.fi (ψηφιοποιώντας ομόλογα και χρηματιστηριακές αγορές)

• Actionariat.com (ψηφιακά εργαλεία για τη δημιουργία μιας αγοράς μετοχών)

(β) Ακίνητα

Η παγκόσμια αγορά ακινήτων εκτιμάται σε περίπου 390 τρις δολάρια. Η εφαρμογή των πιστοποιητικών κυριότητας RWA στα ακίνητα έχει ξεκινήσει ήδη από σήμερα, και στο μέλλον αναμένεται να έχει σημαντική ανάπτυξη.

Μερικά έργα που διαπραγματεύονται χρηματιστηριακά:

• Lofty.ai (επενδύστε σε ενοικιαζόμενα ακίνητα χωρίς να κλειδώνεστε μέσα/έξω)
• Propy.com (διαπραγμάτευση δικαιωμάτων ακινήτων)

Λοιπά έργα:

• Realt.co (γενική επένδυση σε ακίνητα)

(γ) Τέχνη και συλλεκτικά αντικείμενα

Η τεχνολογία blockchain χρησιμοποιείται ήδη εκτεταμένα στον χώρο της ψηφιακής τέχνης μέσω των NFTs. Ωστόσο, ορισμένες ιστοσελίδες επιτρέπουν την έκδοση ψηφιακών πιστοποιητικών που αφορούν και άλλους χώρους, όπως η παραχώρηση πνευματικών δικαιωμάτων, άδειες εκτύπωσης βιβλίων κ.λπ.

Μερικά έργα που διαπραγματεύονται χρηματιστηριακά (NFTs):

• Rarible.com
• SuperRare.com

Λοιπά έργα:

• Foundation.app

Στο μέλλον τα ψηφιακά πιστοποιητικά αναμένεται να κυριαρχήσουν στον χώρο των έργων τέχνης, αλλά και σε άλλους χώρους πολύτιμων αντικειμένων. Η χρήση ψηφιακών πιστοποιητικών εξοικονομεί χρόνο και χρήμα ενώ ενισχύει τη δυνατότητα ενός αγοραστή να πιστοποιήσει τη γνησιότητα ενός έργου. Η αυθεντικότητα ενός έργου τέχνης θα μπορεί να πιστοποιηθεί πολύ πιο εύκολα χρησιμοποιώντας δεδομένα που περιλαμβάνονται στην αλυσίδα (blockchain).

 

Πώς λειτουργεί η διαδικασία ψηφιοποίησης πιστοποιητικών κυριότητας μέσω των RWA

Η ψηφιοποίηση ενός τίτλου ιδιοκτησίας ή αλλιώς ‘tokenization’ αναφέρεται στη διαδικασία μετατροπής της κυριότητας υφισταμένων περιουσιακών στοιχείων ώστε να μπορούν να αποθηκευτούν πάνω σε μία αλυσίδα (blockchain). Χρησιμοποιώντας το  αμετάβλητο καθολικό (ledger) της τεχνολογίας blockchain, καθίσταται δυνατή η παρακολούθηση και η επαλήθευση όλων των συναλλαγών, αλλά και η εξακρίβωση όλων των προηγούμενων ιδιοκτητών κάθε περιουσιακού στοιχείου. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι αγοράζοντας ένα πολύτιμο αντικείμενο (π.χ. ένα ρολόι ή ένα έργο τέχνης) μπορούμε να παρακολουθήσουμε όλη την πορεία του πριν καταλήξει σε εμάς. Το ίδιο θα συμβαίνει και με διάφορα εμπορεύματα και μηχανήματα.

Τα βασικά βήματα για την ψηφιοποίηση της κυριότητας ενός περιουσιακού στοιχείου περιλαμβάνουν:

• Δημιουργία ενός ειδικού οχήματος (SPV) για τη διαχείριση της όλης διαδικασίας

• Εκτίμηση της αξίας των φυσικών περιουσιακών στοιχείων και φύλαξη τους

• Δημιουργία έξυπνων συμβολαίων και ψηφιακών τίτλων (tokens) για την διάθεση τους στο ευρύ κοινό

Τι είναι ένα όχημα ειδικού σκοπού (SPV) ;

Ένα όχημα SPV ή αλλιώς ‘Special Purpose Vehicle’ αναφέρεται σε μία νομική οντότητα ειδικού σκοπού που επιτρέπει τη δημιουργία μιας δεξαμενής κεφαλαίων από διαφορετικούς επενδυτές και τη σύσταση μιας ενιαίας εταιρείας για τη διαχείριση αυτής της δεξαμενής κεφαλαίων.

 

Αναλυτικά βήματα για τη ψηφιοποίηση φυσικών περιουσιακών στοιχείων

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά αυτή τη διαδικασία.

(1) Δημιουργία ενός οχήματος ειδικού σκοπού (SPV) για τη διεκπεραίωση και διαχείριση όλου του έργου

(2) Προσδιορισμός, καταγραφή και κατηγοριοποίηση του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων που θα ψηφιοποιηθούν

(3) Υπολογισμός της συνολικής αξίας των τίτλων που θα ψηφιοποιηθούν, με βάση τα δεδομένα της αγοράς αλλά και τη σπανιότητα τους

(4) Διαίρεση της συνολικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων σε έναν πεπερασμένο αριθμό ψηφιακών τίτλων ιδιοκτησίας (tokens)

(5) Επιλογή της πλατφόρμας κρυπτογράφησης (blockchain) πάνω στην οποία θα λάβει χώρα η ψηφιοποίηση (για παράδειγμα Ethereum/ERC-20)

(6) Επιλογή του τρόπου και του χώρου φύλαξης των περιουσιακών στοιχείων (αποθήκευση και προστασία των πραγματικών αγαθών)

(7) Δημιουργία έξυπνων συμβολαίων (smart contracts) που προσδιορίζουν με ακρίβεια τον τρόπο διαχείρισης και διαπραγμάτευσης των ψηφιακών τίτλων ιδιοκτησίας (tokens)

(8) Προσφορά των νέων ψηφιακών τίτλων ιδιοκτησίας (tokens) μέσω ενός ανταλλακτηρίου (exchange) στο ευρύ κοινό, σε συνάρτηση πάντα με τους εκάστοτε κανονισμούς

 

Τελικές σκέψεις για το μέλλον της αγοράς Real World Assets

Η ψηφιοποίηση (tokenization) πραγματικών περιουσιακών στοιχείων μέσω της τεχνολογίας blockchain προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα. Επί του παρόντος, πολλές εταιρείες fintech διερευνούν τις δυνατότητες του RWA, και αυτή η τάση αναμένεται να επεκταθεί σύντομα σε περισσότερους οικονομικούς κλάδους. Η εκτίμηση για μια αγορά 16 τρις δολαρίων στο τέλος της 10ετίας από την Boston Consulting ακούγεται υπερβολική, αλλά σε κάθε περίπτωση, τα περιθώρια ανάπτυξης της αγοράς RWA είναι τεράστια.

Ακόμη και στο σημερινό πρώιμο στάδιο των RWA, ορισμένα χρηματοοικονομικά μέσα έχουν ήδη μεταφερθεί στο blockchain μέσω έξυπνων συμβολαίων (π.χ. εφαρμογές DeFi). Όμως, όσον αφορά τα φυσικά περιουσιακά στοιχεία, τα πράγματα γίνονται αρκετά πιο περίπλοκα. Ο λόγος είναι ότι η ψηφιοποίηση πραγματικών αγαθών απαιτεί την ύπαρξη μιας κεντρικοποιημένης διοίκησης (centralized governance) που θα είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση όλου του έργου. Υποτίθεται όμως ότι τα έργα ψηφιοποίησης μέσω μιας αλυσίδας blockchain στοχεύουν στην αποκεντροποίηση της όλης διαδικασίας, και όχι στον έλεγχο από μια κεντρικοποιημένη διοίκηση. Άρα ήδη εντοπίζεται ένα παράδοξο γεγονός, ενώ δημιουργούνται και παράλληλες σκέψεις στο γιατί μια τέτοια διοίκηση δεν θα προβεί σε αθέμιτες πρακτικές ενάντια στα συμφέροντα των μικρών ιδιοκτητών ψηφιακών πιστοποιητικών.

Μια κεντρική διοίκηση απαιτεί την απόλυτη διαφάνεια στη διαχείριση, αλλά και τον συστηματικό έλεγχο από κάποιον εξωτερικό παράγοντα (π.χ. μια κρατική ρυθμιστική αρχή). Συνεπώς, ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο που θα εστιάζει στους ψηφιακούς τίτλους ιδιοκτησίας θα βοηθήσει στην προστασία του ευρύ κοινού από απάτες και γενικότερα αθέμιτες επιχειρηματικές πρακτικές, αλλά και θα παρέχει τα εχέγγυα για την πραγματική ανάπτυξη του κλάδου στο μέλλον.

 

□ Γιώργος Πρωτονοτάριος (5η Δεκεμβρίου 2023)

για το Capitalinvest.gr (c)

το άρθρο μου για τα RWA στα Αγγλικά βρίσκεται εδώ

 

Πηγές :

• Κατηγορίες RWA: https://defillama.com/categories

• Συνδεδεμένες συσκευές: https://explodingtopics.com/blog/number-of-iot-devices

• Δεδομένα της αγοράς RWA: https://www.ft.com/partnercontent/ripple/why-the-smartest-businesses-will-soon-be-using-tokenised-assets.html