Όσοι έχουν ασχοληθεί με τις ξένες αγορές γνωρίζουν το ρητό «Όταν φτερνίζεται η Νέα Υόρκη οι υπόλοιπες αγορές παθαίνουν πνευμονία». Τα τελευταία όμως δύο χρόνια οι παγκόσμιες αγορές ακολουθούν όχι τις εξελίξεις στην Νέα Υόρκη αλλά τις εξελίξεις στην Αθήνα. Παρακάτω, θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε γιατί συμβαίνει αυτό το παράδοξο φαινόμενο. Tο σημείο κλειδί για την παγκόσμια οικονομία είναι αν η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει ελεγχόμενα ή άτακτα -και συνεπώς πληρωθούν τα CDs. Aκόμα όμως και σε περίπτωση ελεγχόμενης χρεοκοπίας, η τελική απόφαση για το εάν έχει προκληθεί «πιστωτικό επεισόδιο» ώστε να πληρωθούν τα CDs ανήκει στην επιτροπή προσδιορισμών (ISDA), η οποία και θα εξετάσει το θέμα όταν θα της ζητηθεί από κάποιον που δραστηριοποιείται στην αγορά των CDS. Τα CDs (Credit Default Swaps) μεταφράζονται στα Ελληνικά ως Συμβάσεις Μεταφοράς Κινδύνου Αθέτησης Υποχρέωσης.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΣΕΝΑΡΙΟ Α: Η ΕΛΛΑΔΑ  ΧΡΕΟΚΟΠΕΙ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΑ (ΒΑΣΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ)

Όσο αφορά τις εξελίξεις στην Ελληνική Οικονομία, σε προηγούμενο άρθρο παρουσιάστηκαν οι συνέπειες από το μνημόνιο και το πρόγραμμα PSI που θα οδηγήσει ουσιαστικά σε μια ελεγχόμενη Ελληνική χρεοκοπία.

Η Ευρωπαϊκή (και η παγκόσμια) οικονομία είναι πιο ανθεκτική σήμερα να αντιμετωπίσει μια ελεγχόμενη Ελληνική χρεοκοπία σε σχέση με το 2009. Το ύψος της έκθεσης των Ευρωπαϊκών τραπεζών σε Ελληνικό χρέος έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια. Παράλληλα οι περισσότερες από τις ζημιές στα Ελληνικά Ομόλογα έχουν ήδη περαστεί στους ισολογισμούς των Ευρωπαϊκών τραπεζών ενώ και τα επίπεδα ρευστότητας του Ευρωπαϊκού Τραπεζικού Συστήματος είναι πολύ υψηλότερα από ότι το 2009 εξαιτίας κυρίως των παρεμβάσεων της ΕΚΤ.

Όσο αφορά τα Ελληνικά ομόλογα, μετά από μια ελεγχόμενη χρεοκοπία θα υποβαθμιστούν αρχικά στην κατηγορία Selective Default όμως με το πέρας μερικών μηνών θα αναβαθμιστούν μια με δύο κατηγορίες. Τα spreads των Ελληνικών Ομολόγων αλλά και των ομολόγων των υπολοίπων Ευρωπαϊκών Κρατών θα υποχωρήσουν αρχικά μετά όμως θα κινηθούν επιφυλακτικά αναμένοντας δεδομένα και από την πραγματική οικονομία.

ΣΕΝΑΡΙΟ B: ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΟΤΑΝ ΑΝ Η ΕΛΛΑΔΑ ΧΡΕΟΚΟΠΟΥΣΕ ΑΤΑΚΤΑ

Το τι θα γινόταν όμως αν η χρεοκοπία της Ελλάδος δεν ήταν ελεγχόμενη αλλά άτακτη, θα προσπαθήσουμε να το παρουσιάσουμε παρακάτω.

ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΕΣ (ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ) ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Σε περίπτωση που το Ελληνικό πρόβλημα χρέους κατέληγε σε μια άτακτη χρεοκοπία της χώρας πολλές θα ήταν οι άμεσες παρενέργειες στην παγκόσμια οικονομία. Αφενός σε επίπεδο Ευρωζώνης τα spreads των ομολόγων θα εκτινασσόντουσαν σε ιστορικά ρεκόρ, ενώ είναι και γνωστή από σήμερα η σειρά κατάρρευσης που θα ακολουθούσε μετά: Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Βέλγιο και ύστερα Γαλλία. Αν η Ελλάδα χρεοκοπούσε άτακτα τα spreads των ομολόγων αυτών των χωρών θα εκτινασσόντουσαν απότομα καθώς το διεθνές κερδοσκοπικό κεφάλαιο θα ήταν πλέον πανίσχυρο και ικανό να πλήξει με μεγαλύτερη δύναμη και αποτελεσματικότητα την Ευρωζώνη. Η υποβάθμιση όλων των οικονομιών της Ευρωζώνης από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης θα έμοιαζε επίσης αναπόφευκτη. Το πιθανότερο είναι ότι μετά από ένα με δύο χρόνια θα ξεκινούσαν οι διαδικασίες διάλυσης του ενιαίου νομίσματος.

Επιπλέον οι επιπλοκές από την Ελληνική χρεοκοπία θα ήταν άμεσες στους ξένους κατόχους Ελληνικών Ομολόγων που κατέχουν σήμερα περί τα 80 δις ευρώ αξίας Ελληνικών Ομολόγων (κυρίως Γαλλικές και Γερμανικές τράπεζες), οι οποίοι θα έπρεπε να εγγράψουν βίαια νέες ζημιές στους ισολογισμούς τους. Το χρηματιστήριο Αθηνών θα έβλεπε νέα χαμηλά. Οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές που κατέχουν και περίπου το 51% των μετοχών που είναι εισηγμένες στο Ελληνικό Χρηματιστήριο, έχοντας αγοράσει σε τιμές πολλές φορές πάνω από τις σημερινές, θα είχαν τεράστιες επιπλέον ζημιές να εγγράψουν στους ισολογισμούς τους.

Τεράστιες επιπλοκές θα υπήρχαν και στο Ευρωπαϊκό και ύστερα και στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα καθώς οι Ελληνικές Τράπεζες θα έπρεπε να κρατικοποιηθούν. Σημειώνεται ότι οι Ελληνικές τράπεζες τα τελευταία 15 χρόνια είχαν εφαρμόσει μια ιδιαίτερα εξωστρεφή στρατηγική έχοντας δημιουργήσει δεσμούς στις περισσότερες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης θα κλονιζόταν σε τέτοιο βαθμό όπου οι επιπτώσεις είναι άγνωστες για όλη την παγκόσμια οικονομία.

ΓΙΑΤΙ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΟΜΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΑΝΑΛΥΤΕΣ ΜΙΑ ΑΤΑΚΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ -ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ CDs

Αν η Ελλάδα χρεοκοπούσε άτακτα υπάρχει όμως και μια ακόμα απρόβλεπτου μεγέθους συνέπεια στην παγκόσμια οικονομία. Αυτή δεν είναι άλλη από την πληρωμή των λεγόμενων ασφαλίστρων κινδύνου ή αλλιώς στην Αγγλική Credit Default Swap (CDS). Σε περίπτωση που η Ελλάδα χρεοκοπούσε άτακτα θα έπρεπε να πληρωθούν τα συγκεκριμένα προϊόντα που είναι σχεδιασμένα να ενεργοποιούνται σε περίπτωση χρεοκοπίας μιας χώρας υπέρ των κατόχων τους. Σημειώνεται ότι τα συμβόλαια CDs υπάρχουν από το 1997 και είναι δημιουργία της αμερικάνικης JP Morgan. Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν ξέρει σήμερα με ακρίβεια πόσα κεφάλαια είναι τοποθετημένα στην παγκόσμια αγορά CDs. Η κάλυψη κινδύνου έναντι κρατικής αθέτησης χρέους είναι κατά περίπτωση και το θέμα άλλων χρηματοοικονομικών προϊόντων (διάφορα συμβόλαια τύπου swaps) -προϊόντα που δεν διαπραγματεύονται σε καμία αγορά και συνεπώς δεν είναι μετρήσιμα. Από όλα τα παραπάνω νομοτελειακά δημιουργούνται τα παρακάτω ερωτήματα.

1) Ποιοι έχουν τοποθετηθεί και έχουν αγοράσει συμβόλαια τύπου CDs

2) Πόσα κεφάλαια έχουν τοποθετήσει σε συμβόλαια τύπου CDs

3) Ποιος είναι ο βαθμός μόχλευσης (leverage) των συμβολαίων CDs. (Αν η μόχλευση κεφαλαίου είναι 5 φορές τότε με 1 εκατ. δολάρια μπορείς να ανοίξεις θέση αξίας 5 εκατ. δολαρίων)

4) Ποιοι ακριβώς έχουν πουλήσει συμβόλαια τύπου CDs

5) Πόσα είναι τα κεφάλαια που θα πρέπει να πληρώσουν οι εκδότες στους κατόχους αν τα CDs αυτά ενεργοποιηθούν

6) Μπορούν ή όχι να πληρώσουν οι εκδότες την αξία των CDs που οφείλουν στους κατόχους τους

Αν μπορούσαν να απαντηθούν τα παραπάνω ερωτήματα ίσως θα μπορούσαν να μετρηθούν και οι επιπτώσεις μιας άτακτης Ελληνικής χρεοκοπίας. Μέχρι τώρα, το μεγαλύτερο μέρος της δημόσιας συζήτησης για τις επιπτώσεις από το Ελληνικό πρόβλημα επικεντρώθηκε στις δυνατότητες μετάδοσης του μεταξύ των τραπεζών. Οι ξένοι αναλυτές όμως φοβούνται σήμερα ότι ο πραγματικός κίνδυνος βρίσκεται στην αγορά των CDS. Δεν υπάρχει σαφής καταγραφή πόσα συμβόλαια CDS υπάρχουν και συνεπώς καμία ρυθμιστική αρχή ώστε να ελέγξει την αγορά αυτή ουσιαστικά. Υπάρχει βέβαια η ISDA που είναι υπεύθυνη για τα πιστωτικά γεγονότα χωρίς όμως να έχει τη δυνατότητα να ρυθμίσει την αγορά επαρκώς.

Η παγκόσμια αγορά CDs έχει αναπτυχθεί εκθετικά την τελευταία 1οετία, ειδικά μετά το 2007, και κυριαρχείται από τρεις μεγάλες τράπεζες των ΗΠΑ (JP Morgan Chase, Bank of America και Citibank).

Πίνακας: Τα μερίδια αγοράς στην παγκόσμια αγορά των Credit CDs         

Πηγή: OCC Quarterly Derivatives Report (Σεπτέμβριος 2011)

ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΟΤΑΝ ΑΝ Η ΕΛΛΑΔΑ ΧΡΕΟΚΟΠΟΥΣΕ ΑΤΑΚΤΑ ΑΛΛΑ ΤΑ CDs ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΟΝΤΟΥΣΑΝ -Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

Σε αυτή την περίπτωση, η αγορά CDs θα έχανε την αξιοπιστία της σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι επενδυτές δεν θα ήξεραν πλέον αν μπορούν να εμπιστευτούν τα CDs και να πετύχουν κάλυψη ρίσκου έναντι των ομολόγων που κατέχουν. Αποτέλεσμα σε αυτό θα ήταν να πούλαγαν μαζικά ομόλογα κρατών ώστε να μειώσουν την έκθεση τους σε ένα ανεξέλεγκτο κίνδυνο. Για την ακρίβεια η παγκόσμια αγορά ομολόγων θα κατέρρεε και τα κράτη θα έπρεπε να πληρώνουν τόσο μεγάλα επιτόκια στις παγκόσμιες αγορές που δεν θα μπορούσαν πλέον να δανειστούν. Πιθανώς θα κατέρρεε επίσης το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα και μαζί και η παγκόσμια οικονομία. Και όλα αυτά χωρίς να συνυπολογιστούν οι συνέπειες από την απώλεια εμπιστοσύνης στην αγορά CDs που αφορά την κάλυψη ρίσκου από τη μη πληρωμή επιχειρηματικού χρέους (corporate debt). Σήμερα η παγκόσμια αγορά αντιστάθμισης πιστωτικών κινδύνων (credit default swaps) υπολογίζεται μεταξύ 30 και 35 τρις δολαρίων και αφορά θέσεις κάλυψης τόσο έναντι κρατικού χρέους όσο και εταιρικού χρέους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Οι διεθνείς αγορές δεν θα σταματήσουν ν' ασχολούνται με την Ελλάδα και το Ελληνικό πρόβλημα χρέους έως ότου εξασφαλιστεί η ελεγχόμενη χρεοκοπία της χώρας. Όταν θα εξασφαλιστεί αυτό το πιθανότερο είναι να μας αφήσουν στις τύχες μας, και τότε θα πρέπει να στηριχτούμε στις δικές μας δυνάμεις.

◘ Γιώργος Πρωτονοτάριος 

Συνδέσεις στο διαδίκτυο:

► Οι τιμές των CDS live από το CNBC

► Η σελίδα της Citibank για τα CDs

► Η σελίδα της JP Morgan για τα CDs

► Η σελίδα της ISDA (International Swaps and Derivatives Association, Inc.)

► Η σελίδα της DTCC (Depository Trust and Clearing Corporation)

Investment & Technology Solutions 18/2/2012

Απαγορεύεται η ολική αναδημοσίευση, ή μερική αντιγραφή κειμένων και γενικότερα πληροφοριών που περιέχονται στις σελίδες του ιστοχώρου capitalinvest .gr χωρίς την σχετική άδεια.